Rust, maar geen stilstand

December voelt voor veel mensen als het einde van het tuinseizoen. Alles staat stil, de dagen zijn kort en het lijkt alsof de tuin in winterslaap is. Maar dit jaar is het anders. Het is mild, de bodemtemperatuur blijft verrassend hoog en zolang het boven de 7 graden is, groeit er nog van alles. Dus nee: helemaal klaar ben je nog niet. Gelukkig hoeft het ook niet veel werk te zijn.

Het gazon groeit gewoon door (ja, echt)

Als je dacht dat je de grasmaaier al kon opbergen tot het voorjaar, dan heb ik slecht nieuws. Door het zachte weer blijft het gras doorgroeien. Dat zie je misschien niet meteen, maar het gebeurt wel degelijk.

Pak daarom op een droog moment nog één keer de grasmaaier en ga er rustig overheen. Maai het gras zo hoog mogelijk. Dat beschermt de wortels, voorkomt kale plekken en helpt het gazon sterker de winter door.

Heb je nog niet gekalkt dit seizoen, of weet je dat je bodem wat zuurder is? Kalk strooien mag altijd, zeker als je last hebt van mos en daar een hekel aan hebt. Kalk helpt de pH op peil te houden en maakt voedingsstoffen beter beschikbaar voor het gras.

En als je het nog niet hebt gedaan: strooi ook gerust nog wat najaarsmest. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar juist nu leg je de basis voor een goede start in het voorjaar. Najaarsmest versterkt de wortels zonder het gras aan te zetten tot snelle groei.

Wij hebben meer hulpmiddelen voor je gazononderhoud, zoals ons gazon FAQ en onze gazonmest calculator.

De border mag slapen (en dat is goed zo)

In de border doen we in december eigenlijk zo min mogelijk. Laat uitgebloeide planten staan, laat blad liggen en laat alles lekker verteren. Dat is niet slordig, dat is juist heel gezond.

Oude plantenresten:

• beschermen de bodem tegen vorst
• voeden het bodemleven
• bieden schuilplekken voor insecten
• beschermen gevoelige planten zoals siergrassen

Wat je wél blijft doen: onkruid bijhouden. Zolang het zacht blijft, groeit onkruid gewoon door. En hoe kleiner je het nu houdt, hoe minder werk je straks in het voorjaar hebt.

Zaaien in december? Alleen kruiden

Voorzaaien is nu nog veel te vroeg, maar kruiden vormen de uitzondering. Die kun je in december al prima zaaien op de vensterbank. Denk aan basilicum, peterselie, bieslook of tijm.

Het is vooral leuk om te doen, en in het voorjaar kun je de jonge plantjes uitplanten in de tuin of in potten. Verwacht geen wonderen, maar zie het als een rustig begin van het nieuwe seizoen.

In de moestuin: oogsten, opruimen, voeden

In de moestuin is het werk beperkt. Wij oogsten nu vooral nog boerenkool, die juist lekkerder wordt na een beetje kou.

Verder:

• houd de bedden onkruidvrij
• heb je compost? Gooi die er alvast overheen

Je hoeft compost nu niet eens onder te werken. Het bodemleven doet dat voor je. Regen, wormen en micro-organismen zorgen ervoor dat alles langzaam wordt opgenomen. Makkelijker wordt het niet.

---

Snoeien in december: dit kan wél (en dit liever niet)

Officieel loopt de winter ongeveer van 21 december tot 20 maart, maar planten kijken natuurlijk niet naar de kalender. Toch zijn er soorten die gevoelig zijn voor het moment van snoeien.

Snoei de druif vóór de kortste dag

De druif (Vitis) moet je vóór 21 december snoeien. Knip de jonge scheuten terug tot 2 à 3 ogen op de hoofdtak. Snoei je later, dan kan de plant gaan ‘bloeden’. Dat is niet dodelijk, maar verzwakt de plant wel.

De beruchte “bloeders” (ABC-bomen)

Sommige bomen hebben een hele vroege sapstroom en kunnen gaan bloeden als je ze te laat snoeit. Dit zijn onder andere:

• esdoorn (Acer)
• berk (Betula)
• haagbeuk (Carpinus)
• kastanje (Aesculus)
• walnoot (Juglans)
• druif (Vitis)

Is snoei nodig, doe dit dan nu, vóór de echte winter begint. Snoei je ze pas na de kerst, dan is de kans op bloeden groot.

Wat kun je in de winter goed snoeien?

• Knotbomen: wilg, els, populier, eik (november t/m februari)
• Leibomen & vormbomen: catalpa, bolacacia, leilinde (november t/m maart)
• Fruitbomen (pitvruchten): appel, peer (november t/m maart)
• Bessenstruiken: door oude takken te verwijderen
• Sierstruiken: blauweregen (Wisteria), druif (Vitis)

Vormbomen zoals leibomen en dakbomen reageren op wintersnoei met veel nieuwe groei. Dat klinkt misschien heftig, maar is juist gewenst: een dicht bladerdek zorgt voor privacy en schaduw. Meestal snoei je deze bomen in de zomer nog een keer bij.

Extra aandacht voor specifieke planten

• Wilgen
  Voor productiehout kun je ze prima in de winter snoeien. Voor bijen is het mooier om na de bloei te snoeien, omdat wilgen vroeg nectar leveren. Knotten mag om het jaar.
• Blauweregen (Wisteria)
  In januari of februari: zijtakken terug tot 2 à 3 knoppen.
  In juli of augustus: zijtakken terug tot 5 à 6 bladeren.
• Kornoelje (Cornus)
  Wil je die mooie felgekleurde takken? Snoei dan in de winter stevig terug. Jonge takken kleuren het mooist.
• Kiwi (Actinidia)
  Vrouwelijke planten kun je tot in januari snoeien. Mannelijke planten snoei je na de bloei.
• Rozen, vlinderstruik en clematis
  Lange takken kun je alvast tot een derde inkorten. Volledig snoeien kan ook nog tot maart.

---

Nog twee belangrijke tips om te onthouden

De meeste bomen hoef je helemaal niet te snoeien. Ze redden zich prima zonder onze hulp. Let alleen op dode of gevaarlijk hangende takken.

En misschien wel de belangrijkste:
van een verkeerd snoeimoment gaat een boom niet meteen dood. Twijfel je? Dan is na de bloei snoeien altijd een veilige keuze.

December is geen maand van grote ingrepen, maar van kleine, slimme handelingen. En soms is niets doen precies wat je tuin nodig heeft.